Jak naukowcy badają sny?

Marzenia senne to jedne z najbardziej osobistych i najmniej zbadanych doświadczeń człowieka. Są również niezwykle ulotne, co objawia się tym, że po przebudzeniu często pamiętamy jedynie fragmenty w najlepszym przypadku. Budzimy się z wyraźnymi, barwnymi wspomnieniami i szczątkowymi emocjami, które znikają w ciągu następnych kilku minut. Większość doświadczeń sennych ucieka w zapomnienie właśnie w taki sposób, wydając się pozostawać nie do uchwycenia.

Nauka o snach jest fascynująca. Odkrywanie pewnych schematów w snach, pośród różnych kultur na przestrzeni wieków pozwala spekulować nad samym celem istnienia marzeń sennych w naszym życiu. Czy kiedykolwiek zastanawialiście się jak naukowcy zabierają się do badania snów? To niełatwe zadanie, które ewoluowało przez długie lata badań naukowych. Obecnie nasza zdolność do zbierania informacji i interpretowania ich rozwija się w ciekawych kierunkach, głównie dzięki rozwojowi technologicznemu, który umożliwia nam obserwację zachowania śniącego mózgu.

Badanie snów można postrzegać na kilka sposobów. Jednym podejściem jest analiza zawartości snu – tło, emocje, obrazy, wydarzenia odbywające się w samym śnie. Innym podejściem jest obserwacja aktywności mózgu i ciała, kiedy śnimy. Te 2 główne podejścia często krzyżują się, co jest wynikiem całościowego śledztwa naukowego analizującego zarówno treść snów jak i zachowanie mózgu i ciała. Obie metody są w stanie rzucić nieco światła na naturę i cel stojące za naszą tajemniczą umiejętnością śnienia.

W ciągu historii ludzkości wiele osób pragnęło zanalizować, zinterpretować i odczytać znaczenie snów. Starożytne kultury traktowały je jako mistyczny kontakt z bogami a osoby interpretujące sny były wyżej postawionymi w społeczności mędrcami. Uczeni tacy jak Platon i Arystoteles rozwinęli pewne ramy interpretacji snów jako ekspresji pragnień podświadomości. Psychoanaliza z XIX i XX wieku skupiała się bardzo głęboko na interpretacji, rozwijając myśl Platon i Arystotelesa, że sny to przestrzeń, w której można uchwycić niespełnione i podświadome pragnienia. Naukowcy w XX wieku wprowadzili nowe, surowe standardy w badaniach snów, analizując ich treść w starannie zaprojektowanych i kontrolowanych eksperymentach przy użyciu metod statystycznych i empirycznych. W ciągu całej historii analiz snów, jedna rzecz pozostała niezmienna dla każdej z metod: raport senny. Znaczna większość śledztw naukowych o śnieniu polegała na zebraniu szczegółów o marzeniach sennych od osób doświadczających ich. Raporty senne i dzienniki snu powstały w niezliczonej ilości i utworzyły podstawę dla przełomowych odkryć w tej dziedzinie.

Metoda, przy której po dziś dzień używa się raportów i dzienników jako podstawy dla analizy, jest obecnie aktywnie wykorzystywana. Raporty tworzone są w laboratoriach w kontrolowanych warunkach, gdzie osoby śniące wybudzane są o konkretnych porach w celu uzyskania informacji o ich aktualnych snach. Ta metoda umożliwiła naukowcom powiązanie pewnych elementów charakterystycznych we śnie wraz z konkretną fazą snu, i połączenie snu ze specyficzną aktywnością mózgu. Naukowcy wykorzystują także raporty senne, które zostały utworzone przez osoby śpiące we własnych domach, w ich naturalnym otoczeniu.
Poprzez badanie, które opierało się na raportach sennych, badacze zgromadzili ogromną ilość informacji o tłach, emocjach i rodzaju narracji, które towarzyszą nam podczas snu.

Spadanie, uciekanie w pościgu, latanie czy byciu nieprzygotowanym do egzaminu to najczęstsze wydarzenia w snach osób różnych kultur, środowisk i historii. Raporty senne umożliwiły naukowcom śledzenie ludzkiej zdolności do przeżywania snów, kiedy to jeszcze rozwija się ona w ciągu dzieciństwa. Raporty pozwoliły także porównanie treści snów w różnych kulturach, wskazując różnice w sposobie śnienia mężczyzn i kobiet, a także odkrywając powiązania pomiędzy życiem we śnie a prawdziwym życiem. Badania z użyciem raportów dostarczyły dokładnych informacji o charakterystycznych elementach koszmarów sennych i ich związku ze stresem, traumą i strachem w prawdziwym życiu.

Naukowcy od kilku dekad byli w stanie analizować sny przy użyciu innych metod niż przy użyciu raportów i dzienników. Badania snów przy użyciu elektroencefalografu w latach 50. ukazały pierwszy raz dokładne informacje o aktywności śniącego mózgu. Uczeni po raz pierwszy zobaczyli, że mózg jest aktywny podczas snu a także podczas marzeń sennych. Użycie EEG w analizie sennej doprowadziło do identyfikacji różnych faz snu, w tym fazy REM, gdzie aktywność mózgu jest największa. Następnie prowadzono badania samej fazy REM przy użyciu EEG, kiedy to powstały pierwsze skojarzenia snów właśnie z tą fazą snu. EEG nadal pozostaje najczęściej używanym narzędziem do obserwacji mózgu w trakcie snu. Komórki mózgowe komunikują się ze sobą za pomocą impulsów elektrycznych, a EEG mierzy aktywność elektryczną. W badaniu snów pozwala to naukowcom obserwować, które obszary i połączenia w mózgu są aktywne i które komunikują się.

Narzędzia wykorzystywane do obrazowania mózgu, np. fMRI (funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego) są obecnie w regularnym użyciu przy wychwytywaniu informacji o aktywności neuronów kojarzonych ze snem i śnieniem. fMRI działa poprzez pomiar wzrostu przepływu krwi i dotlenienia aktywnej okolicy mózgu. Większa aktywność danego obszaru wymaga większych ilości tlenu i lepszego przepływu krwi, a fMRI umożliwia naukowcom identyfikację właśnie tych miejsc.

Badania z użyciem techniki obrazowania doprowadziły do powstania szeregu teorii o celu i funkcji śnienia. Między innymi, aktywnie sprawdzane są myśli mówiące, że sny to kontynuacja świadomości; sny to przestrzeń dla umysłu, gdzie może on wyobrazić sobie groźne lub trudne życiowe sytuacje; sny to sposób mózgu na połączenie w całość narracji pochodzącej z impulsów elektrycznych generowanych w trakcie snu. Obrazowanie pozwala odkrywać potencjalną funkcję snów w konsolidacji wspomnień i przetwarzaniu emocji. Ostatnie badania przy użyciu obrazowania udostępniły badaczom nowych informacji o charakterystycznych elementach śnienia na jawie, szczególnej formie śnienia, gdzie osoba jest w pełni świadoma bycia w trakcie marzenia sennego, którym może manipulować.
Niektóre najnowsze badania łączą znane nam metody w celu identyfikacji aktywności neuronów i treści snów. Wąska grupa badaczy używa techniki zwanej dekodowaniem neuronowym, która polega na rozszyfrowaniu i przewidzeniu obrazów w snach, bazując obserwacji aktywności mózgu.

Sny to fascynujący obszar badań dla naukowców. Częściowo jest tak, ponieważ tak wielu rzeczy jeszcze o nich nie wiemy. Pomimo tak wieloletniej uwagi ze stron uczonych, wiele z fundamentalnych i najważniejszych pytań pozostaje bez odpowiedzi. Dla badaczy, sny do tej pory pozostają zwodniczą zagadką.

źródło: huffingtonpost